Kush ishte Maria Magdalena, një nga figurat më të keqkuptuara në Bibël
E Mërkurë 1 Maj 2024, 14:35
TiranaPost
Ajo është quajtur një grua e pushtuar nga demonët, një punëtore seksi dhe gruaja e Jezusit: Historia e Maria Magdalenës është shkruar dhe rishkruar pafundësisht herë në 2000 vjet që kur ajo ishte një ndjekëse e Jezusit të Nazaretit.
Ajo mund të jetë një nga figurat më të njohura në Bibël, megjithatë kaq shumë për Maria Magdalenën mbetet e mbuluar me mister. Çfarë është e vërtetë për të—dhe çfarë dëshmie arkeologjike kanë studiuesit për jetën dhe botën e saj?
Ndarja e faktit nga trillimi
Dëshmitë tekstuale për Maria Magdalenën vijnë kryesisht nga Ungjijtë kanonikë që i besohen Mateut, Markut, Lukës dhe Gjonit. Ata e identifikojnë atë si pjesë të rrethit të Jezusit dhe dikë që shkoi te varri i tij për të vajosur trupin e tij në mëngjesin e Pashkëve.
Megjithatë, ata jo gjithmonë bien dakord për detajet e jetës së saj. Luka, për shembull, pretendon se atë e kishin pushtuar demonët, ndërsa të tjerë pretendojnë se ajo ishte dëshmitare e kryqëzimit të Jezusit.
Për më tepër, Ungjijtë jokanonikë - shkrime të hershme të krishtera që nuk janë pjesë e Dhiatës së Re - ofrojnë tregime të ndryshme të marrëdhënies së Marisë me Jezusin, duke përfshirë aludime për një lidhje të fortë. Disa nga këto tekste theksojnë se "dishepujt meshkuj e shpërfillin atë sepse ajo është grua", thotë James R. Strange, Charles Jackson Granade dhe Elizabeth Donald Granade profesore në Testamentin e Ri në Universitetin Samford në Alabama.
Çfarë informacioni tjetër mund të nxjerrin studiuesit nga këto tekste? Elizabeth Schrader Polczer, asistente profesoreshë e Testamentit të Ri në Universitetin Villanova, vëren se, "Maria Magdalena nuk emërohet kurrë në lidhje me një burrë, siç ishin shumë gra të tjera. Kjo sugjeron që Maria ishte një grua e pavarur.”
Vajtimi i Krishtit, një pikturë në vaj nga Sandro Botticelli, përshkruan Maria Magdalenën në këmbët e Krishtit pas kryqëzimit të tij. Ungjijtë nuk pajtohen nëse ajo ishte vërtet dëshmitare e kryqëzimit - dhe mungesa e provave për jetën e saj u ka dhënë artistëve lirinë për ta imagjinuar atë.
Kjo mungesë sigurie në tekstet biblike për jetën e Maria Magdalenës ka nxitur mite, keqkuptime dhe spekulime. Kryesorja midis tyre: ajo ishte punonjëse seksi. Ky mit daton në vitin 591, kur Papa Gregori I ngatërroi gabimisht Marinë me një figurë që Ungjilli i Lukës e identifikoi si një "mëkatare".
Tradicionalisht, shumë kanë supozuar se emri "Magdalena" nënkupton vendin e lindjes së Marisë: Magdala. Si rezultat, ajo shpesh quhet "Maria e Magdalës". Ku ishte saktësisht Magdala? Teologët e hershëm nuk e dinin me siguri.
Mund të ketë qenë afër detit të Galilesë. Arkeologia Marcela Zapata-Meza, drejtore e Projektit Arkeologjik Magdala nga viti 2010 deri në 2024, thekson se "ka histori pelegrinësh që pretendojnë se kanë qenë në shtëpinë e Maria Magdalenës në brigjet e detit të Galilesë", rajoni ku Jezusi ishte aktiv.
Ajo thotë, “Është një ide e gabuar ta referosh atë si 'Maria e Magdalës', sepse asnjë autor i ungjillit nuk i referohet kurrë Maria Magdalenës në këtë mënyrë. Përkundrazi, autorët e ungjillit e quajnë vazhdimisht 'Maria Magdalena'. 'Magdalena' mund të tregojë gjithashtu një titull nderi jo vendlindjen e saj."
