Alice Munro: Jeta e vërtetë nuk ishin shtëpia ime, fëmijët dhe burri
E Diel 10 Korrik 2022, 10:17
TiranaPost
Në moshën tridhjetë e shtatë, pas një serie të gjatë letrash refuzimi nga shtëpitë botuese, Alice Munro më në fund arriti të botonte librin e saj të parë me tregime të shkurtra.
Ajo ishte e martuar, kishte tre vajza dhe një jetë shtëpiake që tani dukej e pashpresë, por gjithashtu ruante një sekret: për rreth pesëmbëdhjetë vite me radhë kishte punuar në tregimet e saj, duke u përpjekur të gjente formulën e përsosur. E intervistuar në vitet nëntëdhjetë nga The Paris Revieë, ajo rrëfeu gjithë ato vite të kaluara kur përpiqej t'i jepte kuptim përditshmërisë së saj, e cila nuk mund të ishte vetëm ajo e amvisës.
“Jeta e vërtetë nuk ishin shtëpia ime, fëmijët e mi dhe burri im. Ajo që ishte e vërtetë ishte shkrimi im. Si u krijuan në mendjen time dhe më pas u hodhën faqe më faqe. Një realitet nga i cili s`mund të hiqja dorë kurrë”.
E lindur në vitin 1931 në një qytet të vogël në Ontario, Alice Laidlaë (ky është emri i saj i vajzërisë) e gjeti menjëherë veten në një mikrokozmos tragjik. Babai i tij rriste kafshë dhe mezi e mbante familjen, kurse nëna ishte mësuese.
“Ne jetonim jashtë shoqërisë, as në qytet dhe as në fshat, në një lloj geto. Aty jetonin prostituta dhe kontrabandistë, një komunitet njerëzish të ndryshëm nga unë”.
Situata u përkeqësua më tej me sëmundjen e nënës së saj, e cila e detyroi të kujdesej për shtëpinë dhe të hiqte dorë nga çdo lloj argëtimi. Pikërisht në këtë moment ajo filloi t'i përkushtohej shkrimit dhe studimit, duke fituar një bursë dyvjeçare në Universitetin e Ontarios Perëndimore.
“E dija që universiteti nuk do të zgjaste shumë. Ishin pak pushime nga jeta ime në shtëpi dhe doja ta shijoja në maksimum. Kam studiuar, shkruar dhe lexuar.”
Pikërisht gjatë studimeve u njoh me James Munro, një avokat i ardhshëm dhe që i përkiste një familjeje të pasur, dhe vendosi të martohej me të, duke shkuar kundër vullnetit të prindërve. Atë e shtynte edhe dëshira për të ndryshuar jetën, për t'i shpëtuar problemeve prindërore, varfërisë, por edhe nga jetës provinciale.
"Si të isha naive mendova se jeta ime do të fillonte pas martesës, jeta ime reale. Kur të isha e martuar do të kisha mundur t'i përkushtohesha shkrimit. Në fakt në realitet jeta ime ishte në shtëpi, të merresha me punët e shtëpisë dhe me nënën time”.
Pasi u bë nënë, Alice Munro vazhdoi t'i përkushtohej shkrimit, duke përfituar nga momentet kur dy vajzat flinin ose ishin në shkollë. I shoqi e mbështeti dhe e inkurajoi, por kjo nuk mjaftoi. Pasi u transferua në Victoria, ajo hapi një librari në vitin 1963. Pika e kthesës erdhi vetëm me tregimin e shkurtër Paqja e Utrehtit, shkruar në vitin 1959, në të cilën ai fliste për marrëdhënien e ndërlikuar me nënën e saj të sëmurë. Pasi u bë sërish nënë në vitin 1966, dy vjet më vonë u publikua 'Vallja e hijeve të lumtura', falë të cilës një vit më vonë ajo fitoi çmimin e Guvernatorit të Përgjithshëm, çmimi më i rëndësishëm letrar kanadez.
Me suksesin erdhi pavarësia ekonomike, por në të njëjtën kohë edhe kriza me të shoqin, nga i cili u nda në vitin 1972. Në moshën dyzetvjeçare, tashmë një shkrimtare e njohur dhe mësuese e shkrimit krijues në universitet, ritakoi një mik të vjetër të kolegjit, Gerald Fremlin dhe u martua me të.
Pas disa librave me tregime të shkurtra dhe një romani të vetëm, Alice Munro vendosi të tërhiqej në vitin 2012, edhe për shkak të disa problemeve shëndetësore. Një vit më vonë erdhi çmimi Nobel për letërsinë.
“Një pjesë e imja ka munguar gjithmonë për fëmijët e mi dhe fëmijët i kuptojnë këto gjëra. Jo se i lashë pas dore, por nuk më përthithën plotësisht. Kur vajza ime e madhe ishte dy vjeç, ajo erdhi të më kërkonte teksa isha ulur në makinë shkrimi dhe e largova me njërën dorë, ndërsa me tjetrën vazhdoja të shkruaja”, tha ajo kur mori Nobelin.
