By Ditmir Bushati/ Today Henry Kissinger turns 100 years old. His journey is unusual…
From a Jewish child in Nazi Germany, he rose to become national security adviser to the US President and then Secretary of State. Essentially more European than American, an extraordinary personality, marked by the European tragedy that befell a part of his family, Kissinger discovered from it the deep pessimism of human nature and a conservatism that "prefers injustice to chaos."
Although Kissinger did not return to power after 1977, he remained one of the most famous and respected men in international relations and public life. A sharp pen, author of many books sold in every corner of the world. An oracle consulted by heads of state and powerful people even in this age.
Henry Kissinger combines the academic knowledge forged during his years as a professor at Harvard University with the wealth of experience as a national security adviser and Secretary of State. Analyzing his activity in practice, it can be said that he belongs to the school of realism in foreign policy. Today's foreign policy practitioners do not believe in some of his methods, while theorists criticize them.
Megjithëse është kritikuar për “magjepsjen ndaj pushtetit”, libri i tij i fundit “Udhëheqja: Gjashtë Studime në Strategjinë Botërore”, është dëshmia më e mirë e peshës së individit në politikë. Kissinger identifikon guximin, forcën e karakterit dhe njohjen e historisë, si cilësitë më të rëndësishme për një udhëheqës burrështetas.
Për shumë, Kissingeri është personifikim i talentit diplomatik; intuitës politike për të shkuar drejt paqes me çdo çmim; inteligjencës për të dalluar detajin nga thelbësorja dhe për të kaluar nga e veçanta në të përgjithshmen; mendjemprehtësisë dhe kuriozitetit që zgjon gjithmonë. Libri i tij “Epoka e Inteligjencës Artificiale” i vitit 2021 është një udhërrëfyes për sfidat, me të cilat bota po përballet si pasojë e zhvillimeve teknologjike.
Hapja e SHBA-ve drejt Kinës, ulja e tensioneve me Bashkimin Sovjetik, përfundimi i luftës në Vietnam, armëpushimi araboizraelit i vitit 1973, risia që solli “diplomacia fluturuese”, janë disa arritje madhore për politikën e jashtme amerikane, të cilat janë ideuar prej tij. Kissinger është fitues i çmimit “Nobel për Paqen” në vitin 1973, për negocimin e përfundimit të luftës në Vietnam.
Për të tjerë, veprimet e Kissingerit zbulojnë një indiferencë të pashpirt ndaj jetës njerëzore, të drejtave të njeriut dhe demokracisë. Historiani i njohur Niall Ferguson, i cili ka shkruar edhe një biografi të Henry Kissinger, i fton kritikët për të treguar se si politika apo vendimmarrje alternative do të kishin prodhuar rezultate më të mira se ato të Kissingerit. Sipas Fergusonit, “argumentet që përqendrohen në humbjen e jetëve në vendet strategjikisht jo aq të rëndësishme për SHBA-të si Argjentina, Bangladeshi, Kamboxhia, Kili, Qipro dhe Timori Lindor, duhet të testohen përkundër pyetjes: nëse ndërmarrja e veprimeve të tjera do të ndikonte në marrëdhëniet e SHBA-ve me vende me rëndësi strategjike si Bashkimi Sovjetik, Kina dhe fuqitë e mëdha të Europës Perëndimore?”
Në librin e tij të kujtimeve “Diplomacia”, të vitit 1994, Kissinger argumentoi se në një sistem ndërkombëtar të dominuar nga pesë ose gjashtë fuqi të mëdha, rendi ndërkombëtar mund të mbahet vetëm nga një pajtim i interesave të ndryshme kombëtare, me një pranim të legjitimitetit të vlerave të kundërta. Jeta dhe veprimtaria e Henry Kissinger përkon me shekullin e fuqisë amerikane. Pavarësisht autoritetit të padiskutueshëm të SHBA-ve në botë, në intervistën e fundit për “The Economist”, Kissinger shfaqet sërish mishërues i teorisë së balancës së fuqive, duke i mëshuar idesë së krijimit të një rendi të ri botëror mes SHBAve, Europës, Kinës dhe Indisë, për të shmangur kësisoj katastrofën e një Lufte të III Botërore. Është e vështirë të parashikohet se si do të formësohet shekulli XXI, por trashëgimia e çmuar e Henry Kissingerit, padyshim do të jetë përherë e vlefshme.
