Videopodcast

What does a woman in business think about Albania

What does a woman in business think about Albania

By Mira Kazhani / Rafaela Rica or Rafi, as everyone calls her and knows her, is the girl from Mirdita, an English student who had the courage and courage to capture a moment that would soon turn her into a serious entrepreneur in market. In the 2000s we had little information and maybe who knew a little English had even more open doors. In business Rafi also had the talent of initiative, the courage to make mistakes like on New Year's Eve, in 2001 with a Swiss DJ at the Pyramid, where a police chief obscure with the notion of DJ and the people celebrating, scattered them all for in home…

She today is a successful, wealthy woman, and especially in a happy phase of life, because as she says, the real wealth is to be good to yourself. In this video, the podcast shows the difficulties of a business in Albania, the beauty of innovations, as well as the love with its partner where, God willing, the Universe, as Rafi says, will become three more.

Transcribed interview:

Mira Kazhani: Rafi, how did you come up with the idea of ​​PR, when people in 2003 did not even know the acronym PR (Public Relation), that is, communication, advertising?

Rafaela Rica: In fact, I started it even earlier than 2003. Although I started as a natural person and the registration with Iceberg Communication was done in 2003. At first I started it as an advertising agency. Because PR is not that it was known as a concept. Then, in my business trip I came adding and diversifying the portfolio from those first business cards we made and printed, leaflets, today we are a company that deals with some services, which are advertising, PR, marketing, seasonal decorations you see in cities and events that are a big voice in the portfolio of works we do.

Mira Kazhani: You started this as a company, at a time when Albania did not have much information. Even the movement has been very little. You had a contact, you saw a movie, you had a trip where you got the idea or…?

Rafaela Rica: It was only one moment that I had a meeting with a friend of mine today, at that time we just had a working meeting, when I was working at Gazeta Shekulli, in the marketing department. He ran an advertising agency then called Delta Publicity, you probably know him. It's Tit Seraili. It was the person who actually lit the lamp for me to start and I a business like Iceberg Communication. At first I started it as Iceberg Publicity, then I started thinking that I should change the terms too. I did not really know what I was doing. I said, I just had a strong desire to do what Titi was doing. He had some clients he managed and I thought that working in a newspaper and knowing for a very few months the advertising market, I thought I knew them all but I really knew nothing. Then it was an experience I learned while working. I had no background.

Mira Kazhani: What were those first mistakes, not to mention failures. Although from failures man learns more than from success.

Rafaela Rica: I made a lot of mistakes in managing the company, as I really did not know. I can not call them mistakes more than I can call them ignorance to follow the right steps. Maybe it took me a long time to get from point A to point B, while I could have had the shortest route. I took the road with many turns, until I went to point B that I was raised from that moment standing like a small child who can barely stand. The idea is that if I had the opportunity to have learned from someone, or had a mentor in business, or had a model of success, I probably would have had it simpler because I would have seen, I would have read , I would have heard. We also talk about times when internet access has not been as simple as it is now. I remember there were very few places where you could access the internet. Then we got an internet line so we could have internet, we could see emails, we could open addresses. So I'm talking about a period of time that who went into business, came up with an initiative and we're talking about almost two decades ago and it's not that anyone finished university business administration and started work. There may have been some cases, but I have not encountered them all these years. Whoever got into the business, got in because they had an idea and took that initiative to do it. So I do not recall a more specific mistake. I can tell a case that I brought a DJ from Switzerland (laughs), with that madness of mine, the initiative… was probably one of the first DJs, not to mention the first to come to Albania and I failed successfully, because the idea and everything was very good. We had a big party at the Pyramid, but for incomprehensible reasons, on New Year's Eve which was also the night that the DJ would play music, the Police dispersed the people and for me it was…

Mira Kazhani: Which year?

Rafaela Rica: If I was not mistaken, it was 2000 or 2001, I do not remember well. Yes it must have been in the beginning of my business. That night I lost 6 thousand euros which maybe today could be worth 60 thousand as value for money at the time and I really suffered a shock. It was the moment I realized that such blows make you recover stronger.

Mira Kazhani: Why did the police disperse the people?

Rafaela Rica: Nuk besoj se ka qenë një gjë tendencioze. Mund të ketë qenë një veprim… Kanë parë një grup njerëzish… Kishte një radhë të madhe tek Piramida, tek hyrja kryesore e Piramidës, edhe nuk e di. Nuk besoj se ka qenë diçka tendencioze. Ka qenë ndoshta thjesht veprim i një shefi policie që tha pse është gjithë ky grupim në natën e Vitit të Ri këtu. Ende nuk e kam marrë vesh pse, por ajo ndodhi dhe në biznes në shumë raste nuk e kupton pse të ndodhin disa gjëra. Prandaj duhet të kesh gjithmonë një plan B, një backup.

Mira Kazhani: Tani nuk ke më atë zyrën e vogël dhe modeste të para dy dekadave. Në informacionin tim ke një zyrë, në një nga rezidencat luxury në Tiranë. Kur shkon aty dhe del tek ajo dritarja Rafi, çfarë mendon për veten, për gjërat që ke arritur? Çfarë ndjesie ke? Frikë, gëzim?

Rafaela Rica: Të them të drejtën unë gjithmonë kam qenë në këto përpëlitjet e mendimeve që mund të kisha bërë shumë më shumë me sa punë kam bërë. Shumë vite investim 100% në punë dhe shpeshherë mendoj që po t`i kisha bërë këto përpjekje në një vend tjetër mbase do më ishte shpërblyer më shumë. Nuk e kam vetëm fjalën për shpërblim material, por për gjërat që mund të bësh në një treg të lirë, ku nuk pengohesh, ecën përpara, ke një mbështetje më të madhe nga shteti, sidomos për gratë që janë në biznes. Ndërkohë që tani shoh që ka mbështetje për gratë që janë në biznes në shumë forma. Në kohën time nuk kam pasur… Më vonë ndoshta ka qenë ndonjë projekt që më ka ndihmuar ndoshta me një konsulencë, por jo… Kur e shoh Tiranën nga lart, mendoj që mund të isha ngjitur më lart. Mund ta shihja dhe më lart. Po prapë mundohem të jem shumë falenderuese dhe mirënjohëse për këtë që kam arritur. Në fund fare, vërtet e shoh nga lart dhe them deri këtu ku kam ardhur, kam ardhur me forcat e mia. Jam krenare për këtë dhe jo vetëm unë si Rafael. Jam krenare për gjithë ekipin që kam pasur fatin e madh ta kem përkrah prej shumë vitesh.

Mira Kazhani: Sa punonjës ke tani dhe sa kishe në fillim?

Rafaela Rica: Tani aktualisht kam 22 punonjës që janë full time, po kam edhe dy projekte që i kam me shumë ekspertë të angazhuar që janë edhe ata rreth 10 punonjës të tjerë që janë po prapë pjesë e stafit të Iceberg. Plus në fund të çdo viti ne marrim 10-15 punonjës duke qenë se bëjmë projektet e fundit të vitit, dekoret që i keni parë. Kështu që jam shumë krenare për stafin që kam ndërtuar, për njerëzit që i kam mbajtur dhe kanë qëndruar. Ka qenë reciprok besimi. Kam një djalë që është një nga personat që për atë besnikërinë që ka treguar për Iceberg, më duket se është pjesë e familjes time. Nuk mund ta quaj më as si staf. Është Edi. Është dizajner në kompani. Ka 19 vite pothuajse që punon me kompaninë. Pastaj kam Arbanën, motrën që është krahu im i djathtë. Kam Suelën, kam disa të tjerë që kanë mbi 15 vite që punojnë me kompaninë. Kam Dhuratën dhe që janë bërë pjesë e familjes së Iceberg-ut.

Mira Kazhani: Rafi, çfarë ndjen ti kur shikon një lloj – nuk dua të them agresion- por edhe agresion është, në rrjetet sociale, por edhe në media ndaj biznesmenëve, ndaj njerëzve të pasur… Unë jam e bindur që ata e kanë me hajdutët, jo me biznesmenët, po ndonjëherë digjet i njohi me të thatin, themi ne shqiptarët. Ti çfarë thua në kafet e tua apo në takimet me miqtë e tu për këtë?

Rafaela Rica: Pjesa e rrjeteve sociale është një sulm që në fillim na bënte shumë përshtypje kur shikoje që njerëzit flasin keq për këdo në fakt, jo vetëm për njerëzit që janë të suksesshëm. Sigurisht që unë respektoj të gjithë ata që flasin me baza dhe me fakte për shumë raste kur ka diçka për të folur dhe jam absolutisht pro mediave serioze që bëjnë një oponencë ndaj rasteve që i shohin që nuk janë të drejta. Në fillim, kur unë jam sulmuar në media, dhe kjo ka ndodhur mbase edhe para 10 vitesh, për herë të parë, momenti i parë ka qenë shumë shokues. Kisha nisur biznesin, punoja. Për këdo që e njeh Rafaelën, e di që kam qenë një person që kam marrë çdo furgon të mundshëm për të shkuar e për të takuar klientë. E kam ndërtuar punën vërtet me punë. Ajo që kam bërë në rrugëtimin tim është se politika ime e vetme ka qenë puna. Nuk jam marrë asnjëherë në jetën time me politikë. Edhe pse më kanë thënë je marrë me të djathtët, e më vonë kur fillova të punoja me të majtët, më thanë je pozicionuar me të majtët. Në të vërtetë, kurrë në jetën time nuk jam marrë me politikë. Kam refuzuar të futem në palët partiake. Kam thënë unë jam këtu për të bërë biznes. Edhe pse unë bëj një punë që shumë pak veta mund ta bëjnë. Jo sepse unë jam më e zonja, por sepse unë kam zgjedhur ta bëj këtë punë. Si i thuhet në anglisht “by default”, një pjesë e këtyre do vijnë të punojnë me mua, sepse dikush tjetër nuk e ofron këtë shërbim. Kur shoh që sulmohem krejtësisht me të padrejtë dhe kur ti sheh që për të bërë një projekt të Vitit të Ri, të duhet një punë e jashtëzakonshme. Blerje e mallit një vit përpara. Këtë vitin e fundit sidomos, rritja e çmimeve trefish, rritja e transportit, kur ti ke stafin që punojnë gjithë natën për të ndërtuar materialet dhe shkojnë i vendosin në mes të shiut dhe dëborës dhe në kushte atmosferike tepër të vështira, për buxhete realisht shumë të ulëta… Me atë buxhet që ne do dekorojmë një qytet, mund të kishim bërë një qendër tregtare po ta bënim këtë shërbim jashtë Shqipërie, dhe kur çohesh të nesërmen dhe sheh një artikull në gazetë, kur ka qenë me një prokurim publik të hapur dhe në tender s`ka hyrë askush tjetër përveçse Iceberg-ut, kur kanë pasur mundësi të hyjnë edhe të tjerë, edhe lexon artikuj të ndryshëm, thua, uau… Është e pabesueshme. Thashë nga ai momenti i parë, para 10 vitesh që u shokova, tani thjesht nuk më bëjnë përshtypje. Mundohem t`i injoroj.

Mira Kazhani: Dhe vazhdon të dekorosh…

Rafaela Rica: Vazhdoj punën time. Për kaq kohë sa unë thjesht po bëj punën dhe s`kam bërë deri më sot asnjë turp që të ndihem keq për punën që kam bërë. Po ti e ke parasysh vetë. Kam përshtypjen që në këtë vorbull jemi të gjithë. Kushdo që përpiqet të bëjë diçka dhe është e paevitueshme, që në momentin që ti qëndron pak ndryshe nga turma, do të sulmohesh. Këtë e kam kuptuar. Ajo që më vjen keq është që kam parë shpeshherë sulme nga njerëz që unë i kam parë si homologë biznesi, që kur kanë pasur nevojë për ndihmën time, unë ua kam dhënë ndihmën. Aty jam ndjerë më e thyer, nga pabesia e tyre. Se unë e di shumë mirë, në një treg të tillë sigurisht që puna ndërtohet me punë, por edhe me marrëdhënie, njohje, këtë e dimë të gjithë.

Mira Kazhani: Të gjithë ata që janë në frontin e parë sulmohen dhe linçohen në shumicën e rasteve edhe padrejtësisht. Unë mendoj që e ka thënë ai tek “The Wolf of Wallstreet”, është më mirë kur je i pasur, në të gjitha rastet. Edhe sulmet i kalon më mirë tek zyra jote e bukur. (qesh)

Rafi, Rafaela, e ke të bukur emrin. Si ta kanë vendosur në komunizëm kështu?

Rafaela Rica: Unë e kam marrë emrin nga Raffaella Carra. Im atë kur ishte student e adhuronte Rafaella Carra-në, edhe shkoi për ta vënë emrin në gjendjen civile me dy ‘f’ dhe me dy ‘l’, edhe i thanë nuk lejohet, se në kohën e Enverit nuk lejohej. Edhe i hoqën një ‘f’ dhe një ‘l’ dhe e kam Rafaela thjesht. Sikurse edhe motra ime e madhe Alma e mori emrin nga një balerinë e famshme mos gaboj.

Mira Kazhani: Babi çfarë profesioni ka qenë?

Rafaela Rica: Babi ka pak vite që ka dalë në pension. Është ekonomist. Po është shumë më shumë se kaq. Është personi që unë kam pasur idhull dhe vazhdoj ta kem ende. Do doja të isha bërë pak si ai, se përveç faktit që ka qenë një ekonomist shumë i zoti, ka punuar në institucione të rëndësishme si auditues, si audit-kontrolli. Ka shkruar katër test-libra. Është studiues. Është euridit. Atë i them, je një njeri aq i ditur, aq i lexuar sa është vërtet kënaqësi të shpenzosh edhe gjysmë ore me tim atë. Është shumë i ditur dhe shumë i zoti. Sigurisht ka qenë gjithmonë brenda kornizave dhe në pjesën që më ka vlejtur dhe më ka ndihmuar shumë, përpos gjithë këshillave, ka qenë që gjithmonë im atë më ka mësuar sesa e rëndësishme është të jesh i kujdesshëm, të jesh i rregullt me shtetin, se këtë fjalinë e ka gjithmonë kujdes (qesh). Ime më nga ana tjetër ka qenë mësuese, se tani edhe mami ka dalë në pension. Në fund fare mendoj që ne jemi këtu sepse kemi pasur ata prindër, edhe pse…

Mira Kazhani: Këta prindër që e kanë dashur kaq shumë shtetin dhe na kanë edukuar që të respektojmë çdo gjë të shtetit. Dhe e çuditshme është si ka mundësi që nuk është bërë Shqipëria. Jo se s`është bërë. Është zhvilluar, por prapë duhet të ishim akoma më mirë kur mendoj këtë edukimin e prindërve tanë, tipik.

Rafaela Rica: E vërtetë është. Tani sigurisht Shqipëria ka ndryshuar shumë nga ku kemi qenë. Janë shumë faktorë që kanë ndikuar në këtë kaosin lukrativ, sepse është një “Lucrative Chaos” në Tiranë. Është interesante, por edhe e ç`organizuar. Ndoshta me këtë edhe jemi mësuar. Është proces. Mendoj se do të duhen edhe disa vite. Sigurisht që është një treg i vogël që fatkeqësisht po merr shumë kohë për t`u ndërtuar siç duhet. Mendoj që brezi i prindërve tanë e kanë vendosur atë themelin. Tani sigurisht që në themelin e fortë që u vendos, ka pasur edhe ndërtime pa leje (qesh) që janë shembur dhe duhet të rindërtohen. Po mendoj që edhe ne jemi këtu ku jemi edhe prej asaj shtyllës kurrizore që na kanë dhënë prindërit.

Mira Kazhani: Boshtit të vlerave që kanë trashëguar ata

Më the pak më parë që nuk je e pasur. Çfarë është për ty pasuria? Që të quhesh që je i pasur, çfarë duhet të kesh? Gjithmonë në Shqipëri. Nuk e mas me Manhattan. (qesh)

Rafaela Rica: Sigurisht nëse flasim për pasuri materiale, pasuria është relative. Për mua të qenurit i pasur ka të bëjë me disa dimensione të njeriut. Një njeri mund të ndihet i pasur pa dashur të dukem shumë… se s`dua të tingëllojë shumë klishe kjo që po them, por një njeri mund të jetë i pasur edhe pse ka dy fëmijë të bukur edhe një familje të lumtur. Edhe ndihet shumë i pasur, sepse ka gjëra shumë më shumë sesa vetë paraja. Ashtu sikurse ka dhe shumë njerëz që kanë shumë para dhe janë totalisht të varfër në shumë gjëra të tjera. Për mua një njeri është i pasur kur ka disa gjëra në balancë. Kur investon vazhdimisht tek vetja, kur sheh për të krijuar ato gjëra që janë me më shumë vlerë, sesa vlera e parasë dhe sigurisht kur ka dhe një jetë që përmbush ato nevojat bazë. Se tani për të thënë atë që është, është mëse e vërtetë që një njeri jeton shumë më mirë dhe e ka jetën më të lehtë, nëse ka disa para. Pra s`dua të them tani që s`ka rëndësi. Ka rëndësi dhe unë vazhdimisht iu them edhe të rinjve dhe kryesisht grave, që pavarësia financiare të jep lirinë. Është gjëja kryesore që ti të fitosh lirinë tënde.

Mira Kazhani: Deri para ca vitesh ishe single. Ishe një vajzë simpatike në qytet, shumë e përkushtuar me biznesin, me karrierën tënde dhe me pavarësinë tënde financiare, por ke disa vite që ke gjetur dashurinë edhe një djalë shumë të mirë që quhet Shpati. Me Shpatin ka plane për dasmë?

Rafaela Rica: Me Shpatin vërtet kam pasur fat. Kam pasur fat që kam njohur një djalë si Shpati. Për momentin jemi shumë mirë me njëri-tjetrin… (qesh)

Mira Kazhani: Jeni shumë të pasur shpirtërisht… (qesh)

Rafaela Rica: Po jemi shumë të kompletuar. Është shumë e rëndësishme për dikë që i ka bërë gjërat vetëm, jam shumë e lumtur që tani kam një partner që bëjmë plane bashkë. Merr më shumë kuptim jeta me një person. Më vjen mirë që kam gjetur një njeri të tillë. I kemi lënë gjërat të rrjedhin natyrshëm. Të shohim sesi do shkojnë gjërat. Po për momentin jemi këtu.

Mira Kazhani: Are you here, that you are very good with each other?

Rafaela Rica: Yes.

Mira Kazhani: Can you even plan any babies? Decorate the Iceberg even more. (laughs)

Rafaela Rica: And that… If it's going to happen, things happen. I always believe things happen if God or the Universe said so. We are open. We are looking for family expansion, but this will come slowly, step by step.

Mira Kazhani: Rafi, thank you! I wish God had only good plans for you!

Rafaela Rica: Thank you very much! This was the best wish. Even for you!

Mira Kazhani: Thank you!

This podcast was supported by Abi Bank

* The right to repost is prohibited without the permission of the editor

Any distortion of online facts will be prosecuted