Parashikimet e zymta: Euro barazon dollarin në gusht, nafta mund të arrijë 380 dollarë për fuçi
E Martë 5 Korrik 2022, 21:06
TiranaPost
Amerikanët që vizitojnë Italinë, Greqinë ose Spanjën këtë verë pas një pauze udhëtimi gjatë pandemisë, ndihen me fat: çmimet e vakteve, hoteleve dhe turneve nuk kanë qenë prej dekadash kaq të përballueshme për ta në dollarë.
Çfarë po ndodh?
Euro ka rënë në rreth 1.03 dollarë, duke u zhytur më shumë se 8% kundrejt dollarit amerikan nga viti në vit. Tani po tregtohet në nivelin më të ulët që nga fundi i vitit 2002.
Shumica e analistëve mendojnë se ende nuk ka arritur fundin. Parashikimet e tyre thonë se së shpejti dy mondhat mund të barazohen, ku një dollar mund të këmbehet me një euro.
Strategu i Nomura, Jordan Rochester mendon se euro do të arrijë barazinë deri në fund të gushtit.
Ajo që është e mirë për turistët amerikanë është e ashpër për bizneset europiane që duhet të blejnë energji dhe lëndë të para në dollarë. Rritja e kostos së importeve mund të vazhdojë të rrisë çmimet në 19 vendet që përdorin euron, ku inflacioni vjetor shkoi në një nivel rekord prej 8.6% në qershor.
Çfarë po e shkakton shitjen e euros, monedhës së dytë më të përdorur në botë?
Analistët theksojnë disa faktorë: E para është perspektiva ekonomike. Frika nga recesioni po rritet globalisht. Por afërsia e Evropës me luftën në Ukrainë dhe mbështetja e saj historike tek Rusia për të plotësuar nevojat e saj energjetike, e kanë bërë atë më të cenueshme se Shtetet e Bashkuara.
Çmimet e gazit natyror në Evropë janë në nivelin më të lartë që nga marsi. Rusia ka shkurtuar flukset e gazit në Evropë dhe gazsjellësi kryesor Nord Stream do t'i nënshtrohet mirëmbajtjes. Punëtorët e energjisë në Norvegji sapo kanë hyrë në grevë, duke kërcënuar me kufizime të mëtejshme të furnizimit.
“Ne kemi një krizë të ardhshme dimërore për zonën e euros dhe pres që çmimet e energjisë të mbeten shumë të forta,” tha Rochester.
Euro ka tendencë të performojë dobët kur oreksi për rrezik midis investitorëve tërhiqet.
Një çështje tjetër është tregtia. Gjermania sapo raportoi një deficit të rrallë tregtar mujor, një shenjë se çmimet e larta të energjisë po rëndojnë mbi prodhuesit në centralin e eksporteve evropiane. Një euro më e dobët bëhet më pas e nevojshme për t'i bërë eksportet e bllokut më konkurrues.
Evropa ka qenë gjithashtu pas Shteteve të Bashkuara në rritjen e normave të interesit, megjithëse Banka Qendrore Evropiane pret të fillojë rritjen këtë muaj.
Kjo do të thotë se investitorët kanë më shumë gjasa t'i parkojnë paratë e tyre në Shtetet e Bashkuara, ku mund të kenë fitime më të mira. Ndërsa normat e interesit rriten, ka shqetësime se tregjet e obligacioneve në vende me ngarkesë të lartë borxhi si Italia dhe Greqia mund të jenë nën tendosje. BQE ka thënë se do të punojë për të parandaluar atë që ajo i referohet si "fragmentim", por mbetet një rrezik që tregtarët po monitorojnë nga afër.
“Klientët janë shumë të shqetësuar për të gjitha gjërat evropiane,” tha të martën strategu i Societe Generale, Kit Juckes. “Të dhënat tregtare të Gjermanisë dje ranë keq dhe ndjenja se suficiti i llogarisë korrente po goditet nga çmimet e energjisë është përhapur gjerësisht. Shtoni shqetësimet për fragmentimin dhe frikën se ekonomia globale po kthehet në jug dhe është e vështirë të jesh qoftë edhe pak optimist për euron”.
Jeff Bezos vs Joe Biden
Inflacioni i lartë prej dekadash ka tërhequr vëmendjen e Shtëpisë së Bardhë, ndërsa ajo përpiqet të sigurojë amerikanët se po e merr seriozisht rritjen e çmimeve. “Mesazhi im për kompanitë që drejtojnë stacionet e karburantit dhe vendosin çmimet është i thjeshtë: kjo është një kohë lufte dhe rreziku global”, shkroi presidenti Joe Biden në Twitter gjatë fundjavës së festave. “Ulni çmimin që po ngarkoni në pompë për të pasqyruar koston që po paguani për produktin. Dhe bëjeni tani.”
Kjo shkaktoi një reagim nga themeluesi i Amazon, Jeff Bezos, i cili ka qenë gjithnjë e më i hapur në Twitter. “Oh. Inflacioni është një problem shumë i rëndësishëm për Shtëpinë e Bardhë që të vazhdojë të bëjë deklarata të tilla,” shkroi ai në Twitter. “Është ose një keqdrejtim i drejtpërdrejtë ose një keqkuptim i thellë i dinamikës bazë të tregut.”
Kapitalisti veteran i sipërmarrjes Bill Gurley gjithashtu u hodh në sulm. Ai tha se ishte “plotësisht” dakord me Bezos, duke treguar “treqind vitet e fundit të kërkimit dhe mirëkuptimit ekonomik”.
Shtëpia e Bardhë i tërhoqi kritikat. “Çmimet e naftës kanë rënë me rreth 15 dollarë gjatë muajit të kaluar, por çmimet në pompë mezi kanë rënë. Kjo nuk është 'dinamika bazë e tregut'. Është një treg që po dështon konsumatorin amerikan”, tha sekretarja e shtypit Karine Jean-Pierre në Twitter. “Por mendoj se nuk është befasuese që ju mendoni se kompanitë e naftës dhe gazit që përdorin fuqinë e tregut për të korrur fitime rekord në kurriz të popullit amerikan është mënyra se si duhet të funksionojë ekonomia jonë”.
Çmimet e naftës në SHBA janë tërhequr gjatë muajit të kaluar pasi frika e recesionit ka dalë në plan të parë. Në pikat kryesore u tregtua për herë të fundit me rreth 108.50 dollarë për fuçi, krahasuar me mbi 118.50 dollarë një muaj më parë. Ky ndryshim prej 10 dollarësh është më i vogël se numri i Shtëpisë së Bardhë. Megjithatë, është e vërtetë se nuk ka pasur lehtësim të madh. Çmimi mesatar i një gallon benzine të rregullt është 4,80 dollarë. Një muaj më parë, ishte 4,85 dollarë, krahasuar me 3,13 dollarë një vit më parë.
A është ky rezultat i rritjes së çmimeve?
Ndoshta në raste të caktuara. Por nxitësit më të mëdhenj të çmimeve të karburantit tani janë kërkesa e ngritur dhe oferta e kufizuar, veçanërisht e gazit dhe naftës. Ky është rezultat i ndërprerjeve nga pandemia, lufta në Ukrainë dhe ardhja e sezonit veror. Mungesa e investimeve në kapacitetin përpunues po e përkeqëson gjithashtu çështjen.
Naftë 380 dollarë? JPMorgan sheh një skenar ku kjo është e mundur
Menjëherë pasi Rusia pushtoi Ukrainën, çmimet globale të naftës u rritën mbi 139 dollarë për fuçi. Ata tregtuan për herë të fundit nën 113 dollarë. Por strategët në JPMorgan Chase shohin një skenar të mundshëm në të cilin nafta e papërpunuar të arrijë çmimin prej 380 dollarësh për fuçi, duke bërë që fitimet e fundit të duken të vogla.
Javën e kaluar, liderët e G7 ranë dakord të përpilojnë një plan për të kufizuar çmimin e naftës ruse. Kjo do të lejonte që fuçitë me zbritje të vendit të vazhdojnë të dalin në treg, por të reduktojnë të ardhurat e Moskës. Detajet janë ende duke u zbardhur. Por në teori, për të marrë sigurim nga kompanitë perëndimore për ngarkesat e tyre, klientët si Kina dhe India do të pranonin të paguanin vetëm 50 deri në 60 dollarë për fuçi. Kjo do të frenonte të ardhurat për Kremlinin, i cili ka vlerësuar se çmimi i fuçive të eksportit të tij do të arrijë në 80 dollarë deri në fund të vitit 2022.
Por ekipi i JPMorgan, duke përfshirë strategun Natasha Kaneva, paralajmëron se Rusia mund të hakmerret duke frenuar qëllimisht prodhimin e naftës siç është bërë me gazin natyror. Kjo do të dërgonte çmimet në çati. Nëse ul prodhimin me 3 milionë fuçi në ditë, banka parashikon se çmimet mund të rriten në 190 dollarë për fuçi.
Në një “skenar të rastit më të keq” të një uljeje prej 5 milionë fuçi në ditë, çmimet mund të arrijnë në 380 dollarë. “Nëse situata gjeopolitike e kërkon, tani duket më e mundshme që shkurtimet e eksporteve të mund të përdoren si mjet politik, sipas këndvështrimit tonë,” shkruan Kaneva.
*Nga Julia Horowitz, “CNN Business” (Përkthyer dhe përshtatur nga Tiranapost)
