Videopodcast

Vetja jonë, një autostradë dhimbjesh dhe zgjidhjesh

Vetja jonë, një autostradë dhimbjesh dhe zgjidhjesh

Nga Mira Kazhani/ Nëse ka një gjë që më ka mësuar kjo punë me video podcastet është të provosh të hapësh perden për të parë aty ku nuk i kanë sytë të gjithë. Ndoshta frymëzim edhe nga deviza e famshme e Steve Jobs: “Jepu njerëzve një gjë që s'e dinë se kanë nevojë.” Shaka pak kjo!

Kur takova Megin, nuk u shqetësova që vajza e Instagramit që më qe dukur aq e mençur, sikur të ishte një 50 vjeçare e pudrosur me rini, ishte një 25-vjeçare.

Më habiste në çdo konstatim dhe sidomos për faktin që ajo rrëzonte tabutë dhe temat që ne besojmë, a fajësojmë njëri-tjetrin, veten. Apo justifikojmë.

Megi ka argumente në kohë, edhe për klishetë që të gjithë ne i dëgjojmë dhe i themi, si për shembull: Duaje veten! Dëgjoje veten! “Po cilën vete?”, - më tha ajo - "Si e ndan ti veten me emrin tënd? A nuk jeni një?" Ja mendojeni pak dhe ju që i lexoni këto rreshta.

Si duhet vetja? Pse një njeri që qan, nervoz, apo impulsiv në vende si i yni, në tranzicion, është OK. Nuk mund të jetosh në Shqipëri dhe të sillesh si gjerman. Si mund ta gjejë dikush kuptimin e jetës? Dhe më besoni, shumë gjëra i dimë gabim. Sidomos ato për mirë dhe kujtojmë se i bëjmë nder vetes.

Kështu, pasi dëgjova teza dhe teori të reja, që koha nuk shëron asgjë, që vetja nuk duhet me një të rënë të lapsit, as pse e thua. Që neuroshkenca po shkon shumë thellë në ato hormonet tona dhe se vajza si Megi Koçiaj vijnë në Shqipëri dhe duan të japin më të mirën këtu, është lajm i mirë. Uroj t'ju kem sjellë një bisedë që do t`ju shërbejë si terapi të gjithëve. Mua më ngeli në mendje shpjegimi për autostradat e dhimbjes që janë brenda secilit nga ne, po aq sa edhe zgjidhjet që janë tek sytë. Ndoshta ne dimë shumë gjëra gabim, por shkenca e neuroneve po shkon shumë lart për fatin e mirë. Të shpresojmë!

Intervista e transkriptuar

Mira Kazhani: Mosha e saj 25-vjeçare nuk më përputhet me forcën e argumentit dhe talentin në neuroshkencë. Po sot, a nuk janë 25-vjeçarët ata që po drejtojnë botën? Janë ata që na sollën teknologjinë dhe pushtuan botën e re. Po na fusin në një sistem e rend të ri. Kështu vendosa të ftoj në videopodcast një vajzë që ka studiuar neuroshkencë në King`s College, në Angli. E shkëlqyer, por që ka vendosur të lodhet me Shqipërinë, të cilën e do.

Ajo më tregoi shumë gjëra të reja në takimin tonë. Edhe që psikoterapia po ndryshon e gjitha në qasje dhe se të gjithë mund të shërohemi nga ankthet, pasiguritë apo traumat.

Megi Koçiaj, si të të quaj, psikologe apo neuroshkencëtare?

Megi Koçiaj: Nga të gjitha pyetjet që mund të më bëje, kjo është pyetja më e vështirë. Psikologe jo. Unë nuk kam studiuar psikologji, por nëse do më kërkoje ta quaja veten diçka, është e pamundur. Nuk e di. Realisht nuk e di.

Mira Kazhani: Mund ta gjejmë gjatë rrugës.

Megi Koçiaj: Shpresoj!

Mira Kazhani: Unë do të thoja që ti je një lloj gjeniu për shembull. Nëse i referohem me nxitim takimit tonë të pare, ne kemi pasur vetëm një kafe, por gjatë atyre dy orëve kam dëgjuar gjëra nga ti që më kanë impresionuar. Që më bindën të të ftoja në këtë videopodcast, edhe pse zbulimin tënd e kisha bërë përmes një pale që nuk e njoh. Ishte një e panjohur që më tha të kërkoja tek “Bananaditar”, adresa jote në Instagram. Nëse do të ndodhë fenomeni që ndodhi me mua, që u impresionova nga gjërat që ti tregove Megi, them se sot do të të duan të gjithë.

Megi Koçiaj: Këtë s`mund ta dimë. Mua më bëhet shumë qejfi që kjo paska qenë përshtypja. Nëse mban mend, unë kur të ktheva përgjigje të thashë: Do kisha kënaqësinë të të njihja. Pra, pavarësisht se ne komunikuam që ndoshta ky podcast ishte diku dhe mund të vinte, për mua ishte e rëndësishme të të njihja ty dhe mendoj se ndjesia jonë ishte reciproke, prandaj jemi këtu. Edhe nëse ti do më ftoje dhe unë nuk do të isha e kënaqur nga takimi ynë, unë do të të thoja Jo. Kështu që jemi të dyja, sepse jemi në sinkron.

Mira Kazhani: A ke një pritshmëri nga ky videopodcast? Për shembull, çfarë mendon një ish-studente e neuroshkencës që po e bën tashmë profesionin e saj, punon me mendjen, me shpirtin, me këtë botën e brendshme, jeton më shumë brenda se jashtë, si e sheh ajo? Ti do që të pëlqehesh nga njerëzit?

Megi Koçiaj: Pritshmëria ime për këtë podcast është që të kënaqem. Kjo është. Nuk ka as që të dal bukur, të dal e zgjuar apo e ditur, sepse këto nga secili sy që do shihet, do gjykohet ndryshe. Kjo është totalisht e personit që e sheh. Nëse unë dua që të pëlqehem, evolucioni na ka krijuar që ne të pëlqehemi dhe ta pëlqejmë kur pëlqehemi. Pse? Sepse nëse unë kam një grup që më pëlqen, do të thotë që kam një grup që më mbron dhe ne jetojmë një jetë që është shumë e vështirë. Pavarësisht se ka njerëz që janë në këtë zen dhe thonë ‘O jeta është shumë e bukur’, jeta është shumë e vështirë. Dhe vazhdon të jetë akoma më e vështirë kur ne rritemi dhe kuptojmë. Kur jemi fëmijë, bota jonë është e vogël, si rezultat edhe problemet janë më të vogla. Kur rritemi, arrijmë që të shohim më shumë, të lidhemi më shumë, dhe të shohim që ka realisht probleme. Kështu që përgjigja e pyetjes është që unë patjetër do doja të jem e pëlqyer, por jo të jem e pëlqyer për një person që s`jam. Nëse jam e pëlqyer për personin që jam, shumë mirë. Në të kundërt, është ok.

Mira Kazhani: Nëse ka njerëz që s`të pëlqejnë, si reagon ti për shembull?

Megi Koçiaj: Ka shumë njerëz që s`më pëlqejnë, veçanërisht do thoja moshat më të mëdha. Edhe kjo ka qenë gjëja më interesante që kam zbuluar në Shqipëri.

Mira Kazhani: Si e ke zbuluar këtë?

Megi Koçiaj: Kur takoj profesionistë të moshave më të mëdha, jo domosdoshmërisht të fushës time, por edhe të fushës tënde, ka gjithmonë një paragjykim që “je shumë e vogël, që të bësh këtë gjënë”. I vetmi vend ku unë nuk e kam ndjerë paragjykimin, ka qenë me personat që vijnë të kërkojnë mendimin tim. Dhe kur ata janë 50 vjeç apo 15 vjeç, respekti i tyre ka qenë njësoj. Ndërsa nga çdo kënd tjetër në Shqipëri, gjithmonë jam paragjykuar që jam e vogël.

Mira Kazhani: Ty të shqetëson fakti që je 25 vjeç? Të lumturon? Çfarë raporti ke ti me kohën?

Megi Koçiaj: Pyetje e vështirë, sepse nuk kam një përgjigje.

Mira Kazhani: Mua më duket krejt komode kur je 25-vjeçare. Po të isha unë 25… (qesh)

Megi Koçiaj: Ndoshta kur ti ke qenë 25 vjeç, për ty ka qenë një periudhë që të ka pëlqyer.

Mira Kazhani: Aspak e lumtur. Shumë punë, shumë stres, jo, jo. Ka ardhur me pjekurinë edhe gëzimi.

Megi Koçiaj: Duhet të kemi parasysh atë që thamë edhe më përpara. Njerëzit janë të ndryshëm. Një 25-vjeçare unë dhe një 25-vjeçar Toni, janë të ndryshëm. Edhe mënyra sesi e perceptojnë moshën dhe kohën është e ndryshme. Si e perceptoj unë, apo si e shijoj unë? Nuk e mendoj fare. Unë mendoj që kam qëllimet e mia, dëshirat e mia, çfarë më bën të lumtur dhe thjesht ndjek atë. Nëse do ta mendoja, përpara se të më vihej kaq shumë në dukje dhe tani që më është vënë në dukje, mendoj që do ishte pengesë për mua.

Mira Kazhani: Çfarë mendon Megi për të rinjtë, por jo vetëm për ta. Edhe për moshat e mëdha, edhe për 40-vjeçarët, 50-vjeçarët, madje edhe për ata të Facebook-ut që janë gjyshërit tanë, kanë nevojë për ato “likes”-et. Unë të paktën personalisht nuk mendoj që do isha e qetë nëse s`do më pëlqenin, nëse s`do më donin. Jo të gjithë, se s`mund t`i kesh të gjithë. Do të ishte mision i pamundur, ose do të ishe hipokrit.

Megi Koçiaj: Nëse të gjithë do të të pëlqenin, diçka nuk është ok me ty. Nëse të gjithë kanë një mendim pozitiv për ty, kush është diferenca që ti po bën me ekzistencën tënde? Se domosdo ti do kesh qasjet e tua. Për diçka do jesh Pro, për diçka do jesh kundër. Përderisa ka dy anë çdo argument, do ketë edhe njerëz nga ana tjetër. I bie që ti qëndron në mes. Unë nuk i pëlqej njerëzit që qëndrojnë në mes.

Mira Kazhani: Ata janë rehat edhe të sigurt. Janë në ‘comfort zone’. Kështu quhet? Apo konformist?

Megi Koçiaj: Nuk e di a mund të jenë në ‘comfort zone’, sepse dikush që nuk ka një qasje për diçka… qoftë edhe nëse qasja është që ‘s`e kam informacionin prit ta marr’, duhet të na japë pak stimul që të ndalojmë dhe të mendojmë për këtë person. Se është paksa e pamundur që të mos kesh një qasje për diçka që sheh. Edhe nëse qasja nuk është e ndërgjegjshme, ti tashmë e merr vendimin kur sheh diçka. Pse për shembull kur vjen këtu sheh të kuqen dhe të jep një ndjesi. Edhe nëse nuk e mendon ndjesia vjen dhe gjykimi është pjesë e jona. Dhe njerëzit që thonë: “Nuk kam asnjë mendim”, po gënjejnë.

Mira Kazhani: Ndërkohë po më tërheq vëmendjen bluza jote e kuqe, që është bluza e kombëtares. Pse ke ardhur sot me një bluzë të kombëtares?

Megi Koçiaj: Ka disa arsye. Arsyeja që lidhet edhe me hyrjen tënde, është se kjo ishte dhurata ime për 25-vjetor që e kërkova edhe ma bënë realitet. Faleminderit familjes! Arsyeja e dytë është sepse marrëdhënia ime me Shqipërinë për mua është shumë e qartë. Po për çdo njeri tjetër që më njeh, ka gjithmonë pikëpyetje. Çfarë do bësh në Shqipëri? Pse je kthyer? Po do ikësh prapë? Domethënë ka një lloj konflikti që në çdo tavolinë që unë ulem, vjen.

Mira Kazhani: Është kjo pyetja sistematike që bëhet në Shqipëri prej 30 vitesh, pse ikën dhe pse qëndron? Unë të kam ftuar se je kthyer. Se ke studiuar në Angli dhe më the: Unë e dua Shqipërinë, Mira. Nuk i shoh problemet. E di që janë aty. Pra i shoh me sy, por nuk i shoh si problem për mua, për jetën time këtu. E vlerësoj shumë këtë. Përveç dashurisë për vendin tënd, kishe një motiv tjetër që the: Dua të vij në Shqipëri, dua t`i bëj gjërat atje. Dhe çfarë mundësish le ti për Shqipërinë?

Megi Koçiaj: Kjo pyetja që ti bëre, ne e quajmë “compound”, është një pyetje e përbërë me shumë pika. Po e nis nga fundi, çfarë lash për t`u kthyer. Nuk lashë asgjë, sepse nuk kërkoja. Në mendjen time mundësitë janë aty, por nëse unë nuk i kërkoj, nuk kam pse e vuaj faktin që i kam lënë. Patjetër që nëse unë do të jetoja në Londër ku jam shkolluar…

Mira Kazhani: Çfarë do ishe atje?

Megi Koçiaj: Shkolla ime dhe arsyeja pse e kam zgjedhur është se ka edhe institutin Kërkimor më të madh në Europë. Dhe së shpejti, me siguri do bëhet edhe i pari në botë, sepse po tërheq nga vendet më të mira, profesionistë për të studiuar tema të cilat janë pak ndryshe. Tani jemi akoma mbrapa Harvard-it. Do ta kalojmë edhe Harvard-in, kam besim. Nëse unë do të isha atje, do isha e rrethuar jo nga kamerat, por nga mikroskopë, nga njerëz që gjatë gjithë kohës rrinë aty brenda.

Mira Kazhani: Po çfarë ndodh aty brenda? Çfarë po kërkohet aty?

Megi Koçiaj: Njësoj siç kërkohet kuptimi i jetës diku tjetër, ashtu kërkohet edhe aty.

Mira Kazhani: Ti ishe e shkëlqyer në shkollë? Ishe nga ata më të mirët e shkollës?

Megi Koçiaj: Kjo pyetja më aktivizon kujtimet e së shkuarës. Unë kam qenë gjithmonë një nxënëse shumë e mirë dhe këtë gjë mund ta flasin njerëzit të cilët kanë qenë prezentë. Po në të njëjtën kohë nuk më ka pëlqyer që kam qenë nxënëse shumë e mirë. Se kur ti vetëm studion, humbet. Ka kosto oportune.

Mira Kazhani: Ti nuk ishe një “nerd”.

Megi Koçiaj: Kam qenë dhe jam një “nerd”. Me krenari (qesh). Por jam e ndërgjegjshme për mundësitë që kam lënë mënjanë, për të bërë “nerdllëkun”. Njësoj edhe në Bachelor edhe në Master, unë kam mbaruar me First Class Honours.

Mira Kazhani: Një “nerd” do rrinte atje tek ky laboratori me mikroskopë. Ti erdhe në Shqipëri. Dukesh kaq sociale.

Megi Koçiaj: Një “nerd” pa busull, do rrinte atje. Një “nerd” me busull dhe që e dëgjon, do shkonte aty ku ndihet shumë mirë. Dhe unë ndihem shumë mirë këtu. Pra një arsye tjetër përveç dashurisë, se dashuria për vendin është e paprekshme, se lind me ty, nuk krijohet rrugës, ti trashëgon genet e prindërve, e gjyshërve, të stërgjyshërve, ti lind me informacion, nuk lind “tabelë e bardhë”. Kjo s`është e vërtetë. Ne lindim me shumë informacion brenda dhe që atëherë unë e kam dashur këtë vend, sepse ky vend është pjesë e imja.

Mira Kazhani: Quhet kujtesë e ADN-së.

Megi Koçiaj: Ka shumë emra, por mund ta quash kështu. Është e saktë.

Mira Kazhani: Humbëm vetëm një gjë nga pyetjet e mëparshme, se kështu është kur i ke të përbëra, çfarë mendon ti për njerëzit që kanë nevojë shumë për “likes”. Na është imponuar. Edhe unë i shoh likes-et e një videopodcasti apo edhe të një fotoje timen.

Megi Koçiaj: Është ndërtuar ideja që ka vetëm një rrugë që të marrësh kënaqësi. Në këtë moment, në kohë është shumë e lehtë që të marrësh atë kënaqësinë e shpejtë nëpërmjet fotos që hedh, videos që hedh dhe nuk ka nevojë që të përpiqesh të gjesh një alternativë. Ndërkohë alternativat për të marrë kënaqësi janë të pafundme. Në momentin që bëhesh dembel dhe nuk e kërkon kënaqësinë tënde në shumë vende, ngelesh me gjënë e vetme që të është dhënë. Dhe në njëfarë mënyre të është forcuar që na merre, se të gjithë po e bëjnë. Pse fëmijët kërkojnë telefon? Sepse u thonë prindërve: Të gjithë e kanë, e dua edhe unë. Nëse mendon që për të arritur diçka, në këtë rast për të arritur kënaqësinë apo përkitjen që ti je pjesë e një grupi, ka vetëm një rrugë, domosdo që ti atë rrugë do ta ujisësh dhe atë do ndjekësh.

Mira Kazhani: Ed Sheeran-it para disa ditësh në Tiranapost i postuam një thënie, një pjesë të shkëputur nga një intervistë që thoshte: “Unë postoj vetëm këngët e mia, dhe nuk i kuptoj njerëzit që postojnë selfie dhe aq shumë foto për veten.” Ok, shumë e bukur ishte kjo, por ai është Ed Sheeran dhe e ka gjithë vëmendjen. Dhe mbase nuk ka nevojë të konfirmohet me një foto selfie, sepse ka këngën, është i famshëm. Ndërkohë adoleshentët duan të postojnë foto, duan të përdorin ato filtrat, të rinjtë, të rriturit… Të gjithë po bien në kurthin e filtrave dhe kanë krijuar një vete tjetër që nuk ngjan me veten në realitet. A mendon që kjo është një sëmundje që po krijohet, që do ketë pasoja e që ndoshta do t`i zgjidhi laboratori yt në Londër?

Megi Koçiaj: Ed Sheeran unë e pashë. Ai ishte shumë i qartë që po përdorte Instagramin për punën e tij. Pra e përdorte si mjet për të arritur një qëllim. Në të njëjtën formë e përdorin edhe këta që hedhin foto, por qëllimi nuk është që të shesin album, por është që të ndihen më mirë me veten.

Mira Kazhani: T`i shohë shoqja, a ndonjë shok, një koleg. T`ia plasi zemrën. (qesh)

Megi Koçiaj: Pikërisht. Ka një pasojë. Pra Edi po zgjedh që pasoja e vet të jetë shitja e produktit të tij, të gjejë më shumë sukses, të fitojë para. Nuk është kaq i pafajshëm në këtë rast. A është sëmundje kjo që po ndodh?

Mira Kazhani: A duhet të trembemi Megi?

Megi Koçiaj: Po. Duhet të trembemi. Një studiues shumë i mirë që quhet Jonathan Haidt – ua sugjeroj shumë personave që po dëgjojnë podcastin, të lexojnë për të dhe ta dëgjojnë – ka studiuar nivelin e vetëvrasjes tek të rinjtë që nga koha kur ka nisur media sociale. Ka gjetur korrelacionin që niveli i vetëvrasjes tek të rinjtë është rritur në të njëjtën kohë që ka nisur media sociale. Ky është korrelacion. Nuk mund të themi që kjo shkaktoi këtë. Mund të kenë ndodhur shumë gjëra të tjera, por fakti që këto të dyja po ecin paralel dhe vazhdon trendi të jetë kështu, nuk ka ndryshuar, duhet që të ngrejë alarmin, sepse kjo gjë nuk është okay. Nëse shtojmë që fëmijët ose adoleshentët ende e kanë trurin të pazhvilluar, dëmi që po i shkakton pikërisht kjo që ne po diskutojmë me kaq qetësi sot like-et, pëlqyeshmëria, është shumë më i madh sesa dëmi që shkakton tek ty. Sepse truri i grave 22-24 vjeç është tashmë i zhvilluar. Dëmi që ndodh është shumë më kollaj i lëvizshëm -nga një anë më e mire apo më e keqe, - sesa për një fëmijë.

Mira Kazhani: Sa i pengojnë rrjetet sociale njerëzit që të përqendrohen tek ylli i tyre? Të ndjekin yllin e tyre? Të studiojnë. Të ndjekin një ëndërr?

Megi Koçiaj: Teza ime e Bachelor-it ka qenë për depresionin dhe vëmendjen. Unë po përpiqesha të shikoja tek personat me Sklerozë Multiple, si i kishte ndikuar fakti që vëmendja e tyre po shkatërrohej gradualisht dhe depresioni i tyre po ecte. Dhe si këto të dyja kishin marrëdhënie me njëra-tjetrën. Përgjigja që unë gjeta aty, është e mbështetur nga 1 milionë studime të tjera që prishja e vëmendjes çon në shumë çrregullime të humorit, ku është edhe depresioni. Çfarë ndodh kur ne s`jemi të vëmendshëm? Ne nuk e kemi më aftësinë të mësojmë. Çfarë ndodh kur ne nuk jemi më të vëmendshëm në ambiente sociale? Unë nuk të përthith dot më ty si njeri. Unë shoh vetëm një imazh të mjegullt tëndin dhe jetoj me atë imazh. Po ndërkohë për veten time unë kam një imazh tjetër. Kam një imazh të plotë. Dhe kur nuk ka përputhshmëri, ndodh edhe shkëputja. Që ti më pas kur pi kafe, nuk po pi kafe me individin, se ai është diku tjetër, por po pi kafe me trupin e atij personi.

Mira Kazhani: Përgjithësisht pijmë kafe me individë që janë diku tjetër.

Megi Koçiaj: Po në telefon…

Mira Kazhani: Edhe unë vetë jam ndonjëherë diku tjetër, se jam në telefon.

Megi Koçiaj: Kjo gjë është pasojë edhe e rrjeteve sociale, por edhe faktit që ne vëmendjen tonë nuk e ushtrojmë. Ne shkojmë të ushtrojmë muskujt në palestër, por vëmendjen…

Mira Kazhani: Si punohet me veten Megi? Për shembull si mund të jetë një njeri i shëndetshëm për veten e tij? Pra si duhet vetja? Se ne themi ta duash veten, edhe mund të jemi duke menduar se po e duam veten, por mbase nuk po bëjmë këtë. Po bëjmë të kundërtën. Mund të japësh ti disa tips-a?

Megi Koçiaj: Rruga e shkurtër, të nxjerr më gjatë. Dhe shumë njerëz, jo vetëm në Shqipëri…

Mira Kazhani: Edhe Kësulëkuqen…

Megi Koçiaj: Edhe Kësulëkuqja, përpiqen që të gjejnë këto rrugët e shkurtra dhe i nxjerr shumë më gjatë, sepse i shkakton shumë probleme rrugës. Pra nis me një problem dhe mbaron me 10 probleme. Pastaj nuk duhet të merresh vetëm me atë të parin, por duhet të merresh edhe me problemet që ke marrë rrugës. Kjo është e para. Pra njerëzit që sugjerojnë. Unë dëgjoj shumë dhe shoh shumë. Siç ti e ke vënë re, unë jam gjatë gjithë kohës në kërkim. Është pjesë e profesionit. Ka shumë që sugjerojnë: Bëj këtë se do shërohesh. “Unë e di që ti po të flesh gjumë 8 orë, je në rregull”. Këto janë gënjeshtra, sepse ti nuk je i ngjashëm me tjetrin. Çfarë ty të bën mirë, jo domosdoshmërisht i bën mirë atij tjetrit. Një gjë e vetme nuk mjafton që të të rregullojë ty gjithçka që nuk është okay. Pra edhe kur sëmuresh, të dhemb këmba, ndikon në gjithë trupin tënd dhe fillon e ndryshon të gjithë qasjen e përditshme. Ecën ndryshe, vishesh ndryshe, fle ndryshe. Nuk është një gjë dhe po ta korrigjojmë atë gjë, je okay. Kështu që nuk mund të të jap tips-a. Unë mund të të them që nëse e ndjen tek vetja jote që diçka nuk shkon, shko dhe kërko ndihmë. Ndihma jo domosdoshmërisht duhet të jetë psikolog. Unë nuk jam psikologe, por prapë njerëzit vijnë dhe unë u jap shërbimin tim. Shko dhe lexo. Lexo mundësisht jo libra me titujt selfhelp, vetëndihmues. Lexo fiction. Lexo rusët. Rusët janë të jashtëzakonshëm. Marrin karakterin dhe ta tregojnë në një formë njerëzore. Nuk ta bëjnë, o të bardhë, o të zi. Dhe nëse ti fillon dhe jeton në këtë formë, që njerëzit nuk janë vetëm të bardhë dhe vetëm të zinj, fillon dhe ke më pak probleme me veten, se kupton që mund të jesh edhe kështu, edhe ashtu.

Mira Kazhani: Më pëlqeve shumë me këtë. Se edhe unë kam një lloj – nuk po them alergjie – por një lloj refuzimi e kam ndaj këtyre vetëm libra motivues, shkurt. I kanë nxjerrë këta amerikanët në modë, se ata janë fast food, në një kuptim. Ke të drejtë. Letërsia të ndihmon dhe librat e mirë të ndihmojnë. Nuk të ndihmojnë shumë serialet. Unë për shembull kohët e fundit po i braktis serialet në Netflix. E kuptova që e para të gjithë kanë një histori, të mbajnë pak peng aty edhe nuk është se bën shumë mirë, por disa vite më mbajtën. Dhe nuk besoj që është një gjë shumë e mirë. Është një gjë që po e bëj për vete kohët e fundit. Nuk bëj shumë për veten, po aq sa bëj… (qesh)

Megi Koçiaj: Do ta rregullojmë.

Mira Kazhani: Ti më the kur u takuam, që kanë rënë shumë terapi. Se bota është e tillë zhvillohet. Edhe ne dikur kemi menduar që ankthi është sëmundje, por në fakt ajo është një gjë hormonale. Një njeri që kishte një problem emocional konsiderohej i çmendur. Gjërat kanë avancuar, janë zhvilluar. Me siguri pas 10 vitesh, 20 vitesh do kemi teori të tjera, por më the që edhe kjo teoria që shko dhe fol tek psikologu, ai të dëgjon dhe mban shënime, nuk është se po praktikohet shumë nga metodat dhe nga qasjet e reja të shëndetit mendor.

Megi Koçiaj: Këtu duhet të ndalojmë pak për të shpjeguar pse ne takimin tek psikologu e imagjinojmë ku ti shkon, flet, ai mban shënime dhe ti u shërove. Kjo qasje, kjo mënyrë të shëruari mund të funksionojë për disa individë, por për shumicën e personave që kanë kaluar vështirësi të mëdha, është e vështirë të funksionojë. Pse? Sepse vështirësitë tona, traumat, abuzimet, qoftë edhe thjesht neglizhenca si fëmijë, që nuk na është dhënë ajo vëmendja që një fëmijë kërkon, ruhet në një pjesë tjetër të trurit, që nuk është pjesa logjike. Pjesa që thjesht se do mund të shkosh dhe ta kujtosh logjikisht. Nuk e ke aftësinë e ndërgjegjshme që të shkosh aty, ta nxjerrësh, ta punosh dhe ta futësh prapë.

Mira Kazhani: Çfarë e shëron këtë?

Megi Koçiaj: Ka terapi të tjera që përqendrohen tek pjesa e brendshme e trurit, që përpiqen të riprocesojnë ngjarjen. Një nga terapitë është EMDR-ja. EMDR-ja merret me sytë, me lëvizjen e syve. Sytë janë një pjesë jashtëzakonisht interesante e trurit, sepse është pjesa e vetme e ekspozuar. Është vazhdimësi.

Mira Kazhani: Nuk thotë kot ndoshta që sytë nuk gënjejnë.

Megi Koçiaj: Po, pasqyra e shpirtit. Ka disa shprehje që janë të sakta në këtë rast. Pikërisht sytë lejojnë që nëpërmjet lëvizjes ose stimujve bilateralë, në të dyja anët të shkosh tek një pjesë e trurit të brendshëm dhe të riprocesosh ngjarjen. Kur e them unë kështu duket e thjeshtë. Normalisht që nuk është kaq e thjeshtë. Nëse profesionisti që ke përballë nuk është i trajnuar siç duhet, kjo gjë nuk funksionon.

Mira Kazhani: Si lëvizen sytë? Kështu?

Megi Koçiaj: Po.

Mira Kazhani: Doli një kujtim… (qesh)

Megi Koçiaj: Si është shpikur apo si është gjetur kjo terapi? Personi që e ka krijuar është një grua. Quhet Francine Shapiro, ka qenë në Central Park. Amerika nuk sjell vetëm gjëra të këqija. Sjell edhe të mira.

Mira Kazhani: I sjell të gjitha në fakt.

Megi Koçiaj: Ajo këtë gjë e ka kuptuar tek vetja, që po lëvizte sytë dhe po i rikujtoheshin gjëra të ndryshme që kishte kaluar. Pastaj nëpërmjet shumë studimeve, ka krijuar protokollin e EMDR-së që sot praktikohet nga e gjithë bota.

Mira Kazhani: Dhe të gjitha rastet funksionojnë apo një shumicë?

Megi Koçiaj: Një ndër mentorët e mi të momentit është Bessel van der Kolk. Kolku është brilanti i traumës momentalisht. Është 80 vjeç, 79 ndoshta. Vazhdon punon çdo ditë. Ai ka folur për EMDR-në, përpara se çdokush të fliste në atë pozicion. Vazhdon të jetë një person që zë pozicione shumë të rëndësishme dhe ne e dimë që kur je në një pozicion të caktuar, në vend që të flasësh më shumë, të mbyllet goja për shkak të interesave.

Mira Kazhani: Po është e vërtetë kjo gjë.

Megi Koçiaj: Në rastin e tij kjo gjë s`ka ndodhur. Për këtë arsye edhe e kanë përjashtuar nga shumë… Është një profesionist rebel. Ashtu siç duhet të jenë njerëzit. Ai foli për EMDR-në.

Mira Kazhani: Këta gjithmonë përjashtohen.

Megi Koçiaj: Po prej tyre ne kemi shumë gjëra që kemi tani. Ai foli për EMDR-në, sepse e provoi vetë. Përpara se ta provonte, tregon se eksperienca e tij kur e dëgjonte që me lëvizjen e syve shëron traumat, tha që kjo gjë është e pamundur, nuk mund të ndodhë. Kur shkoi ta bënte dhe pastaj u licensua, që atëherë është personi që e flet më shumë dhe në mënyrë më të madhe.

Mira Kazhani: E bën njeri në Shqipëri EMDR-në?

Megi Koçiaj: E bën. Unë punoj tek qendra e EMDR-së.

Mira Kazhani: Mund ta thuash emrin e njeriut që e bën. Unë jam e hapur që dikush që e dëgjon… se ky podcast është që t`u shërbejë njerëzve. Nuk është që të dalim unë dhe ti sot edhe të flasim. Kjo është për njerëzit dhe nuk ka asnjë problem. Mund t`i thuash të gjithë emrat, adresat. Se ka njerëz që kanë nevojë vërtet dhe duket interesante.

Megi Koçiaj: Personi i cili e ka sjellë në Shqipëri dhe vazhdon të jetë presidente e EMDR Albania, quhet Besarta. Dhe nëse Besarta nuk do ishte siç është, unë nuk do punoja me të. Që do të thotë: Unë nuk fola për EMDR-në kaq gjatë, sepse punoj aty. Unë flisja për EMDR-në dhe pastaj zbulova që ne e kishim. Ka ndodhur kjo logjikë. Dhe fakti që sot EMDR-ja po njihet në botë në një mënyrë ekstremisht të madhe, të gjithë po thonë ku ka qenë kjo terapi dhe si ajo tani po krijon protokolle të ndryshme për varësinë, për fëmijët, për çiftin… Pra për çdo rast ka të ndryshme. Dhe fakti që ne e kemi në Shqipëri është diçka e jashtëzakonshme.

Mira Kazhani: Çfarë mendon ti për Xanax-in, për Stilnox-in?

Megi Koçiaj: Njerëzit në çdo pikë të jetës së vet mund të nevojitet që t`i marrin ato. Kjo nuk do të thotë që të bëhesh i varur. Gjithmonë vihen kufizime. Ku është niveli që të bën mire? Doza, gjatësia, mënyra sesi e merr. E merr njëherë, dy herë në ditë. Se të gjitha këto çlirohen në gjak dhe kanë kohën e vet që përthithen. Koha që është e mirë dhe koha që është e keqe për ty. Ilaçet më të studiuara si Xanax-i, e dimë fiks se çfarë bën. Pozitivja e Xanax-it është kjo që ne mund të themi që për kaq kohë është “safe”, është e sigurt dhe për kaq kohë nuk është.

Mira Kazhani: Për sa kohë është “safe”?

Megi Koçiaj: Varet nga personi, nga mosha, nga gjinia dhe nëse janë apo jo shtatzënë. Këto janë detaje që i vendos në marrëdhënie me psikiatrin. Dhe kjo duhet thënë, që psikiatrit, mjekët, janë ata që japin ilaçe. Nëse shkon tek farmacisti dhe farmacisti të jep Xanax, mos e merr. E di që mund të jesh: “Dua një zgjidhje tani”, po mund t`i bësh më shumë dëm vetes sesa e ndihmon.

Mira Kazhani: Ka një mënyrë pa ilaçet për ta qetësuar veten?

Megi Koçiaj: Ka.

Mira Kazhani: Që është për shembull? Një kafe me një shoqe, me një kushërirë, me gocën e xhajes, me mamin? (qesh) Me mamin që fillon të kritikon dhe njëherë nga fillimi?

Megi Koçiaj: Varet. Familja është një nga aspektet më të vështira për çdo njeri që ta menaxhojë, sepse vjen me shumë dashuri, po ashtu vjen me shumë nga ana tjetër…

Mira Kazhani: Moral, shumë pritshmëri, merak, frikë.

Megi Koçiaj: Nga të gjitha. Prandaj është edhe e bukur, sepse i ka të gjitha. Të mëson dhe të reflekton jetën. Unë e thashë edhe më përpara. Njerëz të ndryshëm do të kurohen dhe shërohen në mënyra të ndryshme. Nëse për ty një kafe me motrën tënde është mjaftueshëm që të çlirosh gjithë energjinë negative që ke marrë, sa mirë për ty. Për dikë tjetër ka nevojë të shkojë tek një profesionist, të marrë ilaçin për ca kohë të dëgjojë, të japë, të bëjë aktivitet fizik, të jetë social, të ketë një qëllim për jetën. Gjëja që dëgjoj më shpesh është që njerëzit kanë humbur motivimin dhe qëllimin për jetën. Thonë: “Po bëj një punë që s`më pëlqen. Po rri me njerëz që s`më pëlqejnë. Nuk më pëlqen më as bashkëshorti ose bashkëshortja. Fëmijët e mi janë gjithë kohës në telefon.” Kanë krijuar këtë vorbull.

Mira Kazhani: Çfarë duhet të bëjnë këta njerëz? Se ka shumë si këta.

Megi Koçiaj: Po dhe po rritet, sepse po ia ngjisim njëri-tjetrit. Njësoj siç mund të ngjisim të mirën.

Mira Kazhani: Është si virus edhe kjo punë.

Megi Koçiaj: Fakti që jemi përqëndruar kaq shumë tek Covidi është pak e dyshimtë, sepse ne kemi kaq shumë probleme të tjera dhe Covidi është diku tek lista jonë. Po nga ana tjetër ne jemi një popull goxha i traumatizuar. Që nga koha e Komunizmit, ku liria për të menduar mungonte. Pastaj kemi pandeminë që ndodhi tani. Në mes kemi tërmetet. Kemi ndryshimet politike që kanë ndodhur. Kemi emigrimet masive. Pra jemi një popull goxha i rrahur nga jeta, siç e përdorim ne në shqip. Dhe pikërisht ky popull nuk mund të ishte kështu siç është, kaq i suksesshëm në shumë aspekte të vetat, nëse ne nuk do kishim kafen. Kafeja është me të vërtetë institucion. Shyqyr që e kemi. Fakti që kafenetë funksionojnë kaq mirë, nuk është thjesht se njerëzit duan të humbasin kohë. Është edhe sepse është një vend ku ti ndihesh më mirë. Në vend që të rrijë në shtëpi me gruan që të mërziste apo me burrin që s`lan enët, shkon dhe del me një person që ta kupton hallin.

Mira Kazhani: Dhe e gjen gjithmonë dikë që ta takosh. Nuk është si në vende të zhvilluara që s`ke mundësi apo si në pjesën e Europës së ftohtë që s`takohesh dot me njerëzit. Jeta sociale mbase në Shqipëri është e mirë. Ka ngjyra Shqipëria, në gjithë problemet e veta. Nuk duhet të jesh pishman që i ke ikur atij laboratori. Nuk e di se mbase unë gaboj, - i jap të drejtën e dyshimit çdo gjëje që them, se e mendoj si gazetare tani, - që ti ke lënë një laborator me mikroskopë atje, por ke ardhur në një laborator të madh që është Shqipëria, që i ka të gjitha.

Megi Koçiaj: Po. Edhe mendoj që nëse do të rrija atje, do isha tek ajo zona e rehatisë që përmende. Po jo vetëm zona e rehatisë. Do ishte edhe zona ime e sigurisë. Ne kemi tre zona: kemi zonën e rehatisë; zonë e sigurisë dhe zonën e rrezikshme.

Mira Kazhani: Njeriu i ka të gjitha, të tre zonat.

Megi Koçiaj: Këto tre zona janë të ndryshme nga njëra tjetra. Shpeshherë ne themi ‘Jam në zonën e rehatisë dhe nuk dal nga zona e rehatisë’, por faktikisht ne po themi që jam në zonën e sigurisë. Dhe nëse unë dal nga ky vendi, për mua është e pamundur që të jetoj. Dhe çfarë bëj? Kur dëgjon njerëz që thonë: “Dil nga zona e rehatisë, sepse zona jote e rëhatisë nuk po të lejon të rritesh”, ti faktikisht nuk je aty. Ti je tek ky vendi tjetër që nëse ti del nga këtu, nuk ke më tolerancën e brendshme dhe të jashtme që të jetosh. Ky informacion që unë po jap në këtë formë, kaq shpejt, ka nevojë që të eksplorohet tek secili nga ne. Pra çfarë kam unë nevojë që të jem e sigurt për të jetuar? Pastaj, çfarë kam nevojë që të jem rehat dhe pastaj në të gjithë këtë gjë, të shohim a mund të dalim nga këto zona. Jo thjesht ta gjykojmë veten: “Dua të dal nga zona e rehatisë që të rritem”.

Mira Kazhani: Dalai Lama, e lexova tek Banana Ditar, thoshte që në kulturën tonë, një njeri quhet i rritur kur filloj të dojë veten. E duam veten ne si shoqëri? Jemi ne natyra që e duam veten?

Megi Koçiaj: U duk nga gjuha ime e trupit që unë shfryva dhe shfryrja është një reagim i stresit për ta nxjerrë. Ka një problem mënyra sesi i referohemi vetes. Ne themi ta duam veten, të punojmë me veten. Po kush është gjëja që do veten?

Mira Kazhani: Kush është? Unë për shembull them puna. Kur merrem me shumë punë më duket sikur i jap një kuptim ditës time, jetës time.

Megi Koçiaj: Po, unë po them është Mira këtu, vetja. Dhe themi: “Mira duhet të dojë veten”. Kush është personi që po bën dashurinë dhe kush është vetja?

Mira Kazhani: S`e di unë këtë.

Megi Koçiaj: Që në mënyrën sesi ne shprehemi: “Duaje veten, puno me veten”. Ka një problem shumë të madh, sepse po ushqejmë shkëputjen. Po flasim sikur ne kemi copëza të ndryshme që duhet të luftojnë një copëz tjetër. Kjo gjë është e vërtetë. Ne kemi copëza të ndryshme sepse ne e dimë nëpërmjet një terapie që funksionon me pjesët që kemi pjesë. Kemi pjesë të brendshme që na mbrojnë. Është një film “Inside Out”. Ai film është shumë i bukur edhe për të rriturit, edhe për fëmijët. Vetja është një pjesë e të gjithë pjesëve. Ne duhet të kuptojmë, kur flasim që duhet të duam veten, që vetja është ne. Dhe pjesa e të dashurit “you must”, “you have to”, këto foljet nuk kanë kuptim. Në momentin që ne arrijmë të kuptojmë që këto nuk kanë kuptim, dashuria thjesht ndodh, sepse heq pengesën. Nuk ka nevojë që çdo gjë të bëhet duke bërë, duke shtuar. Ndonjëherë thjesht duhet të heqësh edhe e gjen.

Mira Kazhani: Ndonjëherë edhe duhet të vuash pak. Se bota është krijuar nga rreziku. Madje edhe një nga teoritë tek Yuval Harari e kam lexuar, tek “Homosapiensi”, që një nga teoritë që njerëzit kanë krijuar komunikimin, që ka lindur gjuha, është teza “There is e lion near the river”. Pra ata duhet të lajmëronin fiset e tyre, tributë, që kishte një luan që po kalonte buzë lumit dhe mund t`i hante. Stresi dhe rreziku e kanë bërë njeriun të zhvillohet. Ne ballafaqohemi në këto momente me shumë receta lumturie, më shumë formula suksesi. Vetëm kjo shitet në median sociale, në median tradicionale, në filma. Kjo është gjuha tashmë. Duhet të jesh i suksesshëm. S`duhet të vuash. Duhet të duash veten. Po ndonjëherë unë them që edhe pak stres na bën mirë se na bën të reflektojmë. Ndonjëherë njeriu do edhe të vuajë, do edhe të qajë.

Megi Koçiaj: Ti the shumë gjëra. Do duhet t`i hapim pak. E para është çështja e vuajtjes. Nëse ne nuk do ishim krijuar që të vuanim, nuk do vuanim. Nuk po flas për krijimin nga Zoti. Po flas për rrugët neuronale që ne kemi në tru. Kemi autostrada specifike që merren me dhimbjen. Nëse dhimbja nuk duhej të ndihej apo nuk duhej të përjetohej, atëherë këto autostrada që kalojnë nga shtylla kurrizore dhe lidhen me trurin, nuk do ekzistonin. Pra fakti që ne nuk e duam dhimbjen, edhe goxha tipike e një njeriu që është zhvilluar. Se mendon që thjesht mund të zgjedh se çfarë të bëj me natyrën. Dhe natyra çfarë bën? Herë pas here të tregon që rregullat i vendos unë dhe jo ti.

Mira Kazhani: Ti i llastuar (qesh)

Megi Koçiaj: Ne jemi të llastuar sepse kemi arritur të arrijmë shumë.

Mira Kazhani: Se e kemi shfrytëzuar natyrën. Se çfarë nuk kemi bërë.

Megi Koçiaj: Yuval-i e shpjegon shumë bukur që ne jemi shumë qenie inteligjente jo sepse kemi një tru më të madh apo se jemi brilantë apo gjeni – për të përdorur fjalën tënde – por sepse kemi aftësinë të punojmë në grupe të mëdha. Në lidhje me vuajtjen që po flisnim. E vendosëm tullën që vuajtja është diçka e natyrshme për ne, sepse kemi aftësinë ta ndjejmë. Është aty. Nuk mund ta shmangim. Çfarë ndodh kur ne nuk e përjetojmë vuajtjen tonë? Kthehet në problem. Në vend që ne ta mbyllnim ciklin aty për aty. Pra na ndodhi një gjë e vështirë ta ndjejmë, ta ndajmë me të tjerët, ta përjetojmë, se është normale që të jetë në atë formë përjetimi kur diçka e vështirë ndodh, ne e bllokojmë dhe ajo gjë rri me ne gjatë gjithë kohës, derisa ne ndërrojmë jetë. E kemi vuajtur humbjen në një lojë basketbolli kur kemi qenë fëmijë, sepse në vend që prindi ynë të na thoshte është ok mund të qash, të çlirohesh, na thoshte: “Mos u mërzit se s`ka gjë. Ata të tjerët e kanë fajin”. Këto mënyra mësimi kur ti je në dhimbje, e prishin procesin e natyrshëm të përjetimin që fillon, vazhdon dhe mbyllet.

Mira Kazhani: Po çfarë duhet të thonë prindërit në raste kur bëhet diçka që s`është e këndshme dhe nuk është një sjellje e hijshme?

Megi Koçiaj: Varet nga rasti.

Mira Kazhani: Cila është një frazë që mund ta përdorësh për shembull? Ka disa fraza, modele që njerëzit duhet t`i kenë parasysh?

Megi Koçiaj: Patjetër që ka. Ndoshta kur ta mbarojmë podcastin mund të nxjerrim një listë me libra dhe video që ata mund të shohin, sepse nuk është specialiteti im që unë të jap këtë këshillë. Më e rëndësishme sesa fjala që thotë – se ne e dimë që forma verbale është vetëm 7% e komunikimit, çdo gjë tjetër është joverbale, është toni i zërit, pozicioni i trupit dhe fakti që janë prezentë. Prindërit që janë prezentë i mësojnë fëmijës së vet që çfarëdo që të ndodhë unë jam këtu për ty. Ti nuk je vetëm dhe si rezultat gjërat kalojnë. Po kur them të pranishëm, nuk them vetëm fizikisht. Që ti je këtu me mua dhe ne po flasim. Duhet të jesh këtu emocionalisht. Pra kur unë të qaj si fëmija yt, duhet ta shoh në fytyrën tënde që ti je e prekur nga gjëja që po më ndodh. Ne kemi prindër që nuk janë fare në sinkron me fëmijët e vet. Fëmijët qajnë dhe ata thonë: “Le të qajë, se do pushojë. Ose, “nuk i shkoj unë afër fëmijës tim, sepse duhet të mësohet të jetë i pavarur.”

Mira Kazhani: Gjithmonë më bën përshtypje në avion, ose edhe kur jam jashtë, fëmijët e të huajve dhe varet, nuk po them gjermanët ose anglezët, nuk qajnë shumë. Janë si disa kukulla në rresht që rrinë. Fëmijët në përgjithësi të Ballkanit qajnë më shumë. Janë më ekspresivë. Ok, mbase është natyra jonë. Ka të bëjë me natyrën. Ka të bëjë me edukimin, me rritjen nuk e di. E ke parë, e ke vëzhguar? Ke një opinion?

Megi Koçiaj: Çështja e të qarit është një nga çështjet e mia të preferuara. Kur unë takoj një njeri për herë të parë, nëse personi tjetër ma lejon, unë e pyes kur ke qarë për herë të fundit? Njerëzit që nuk qajnë, nuk është mirë që ata nuk qajnë. Përkundrazi. E qara është një çlirim i stresit të brendshëm. Është mënyra sesi ajo gjëja që mblidhet, del. Del nëpërmjet lotëve dhe gjithë atij procesit. Ka njerëz që qajnë me zë, që e nxjerrin komplet mërzitjen dhe çdo gjë tjetër brenda tyre. Thënë kjo, po të lë ty që ta vendosësh cila nga të dyja palët bën mirë. Pra një fëmijë që qan dhe çliron frikën për gjënë e re që po sheh, për faktin që është i ngecur diku. Ti je i rritur dhe e logjikon që po hipën këtu, sepse do zbresësh diku tjetër, por një fëmijë nuk e ka aftësinë që të bëjë këtë logjikë. Kur fëmija rri aq i ngrirë, ka diçka që s`shkon. Nuk është diçka pozitive. Është pozitive për pasagjerët e tjerë, se nuk kanë nevojë të vënë kufje apo të bëjnë ato uf-buf që bëjnë gjithmonë, po nga ana tjetër ai fëmijë ka nevojë që të qajë dhe është ok që të qajë.

Mira Kazhani: Adoleshentët qajnë shumë. Janë “drama queen” gocat. Djemtë nuk e di nëse qajnë, por edhe ata kanë problemet e tyre. Pastaj duke u rritur fillon edhe qan më pak.

Megi Koçiaj: S`e di. Nuk mund të them që kam të njëjtin përjetim, sepse adoleshentët që kam takuar në Shqipëri, - ka disa muaj në fakt që punoj me adoleshentët, - i shoh shumë në frikë që të qajnë. I shoh të stepur. Adoleshentët sot nuk i shoh të sigurt që të qajnë. Se dhe e qara ka nevojë që të ndihesh i sigurt tek trupi yt, që ta lëshoj atë mburojën një moment që të çlirohem. Unë mbaj mend që edhe ne qanim shumë. E qara ishte e vazhdueshme. Duhet parë nëse është ofruar një metodë tjetër për të çliruar stresin dhe nëse vajzat qajnë kaq shumë, qajnë sepse kanë më shumë probleme. Llogarisim që vajzat zhvillohen shumë më shpejt se sa djemtë nga ana neuronale dhe si rezultat e kapin më shpejt çfarë po ndodh, dhe si rezultat qajnë më shumë. Mund të jetë kjo një arsye.

Mira Kazhani: Kjo është gjë e mirë. Ama nervozizmin dhe impulsivitetin ne e kemi.

Megi Koçiaj: Shumë mirë. Ne kemi nevojë që të ndjejmë revoltë. Kur diçka nuk shkon, ka nevojë që njeriu ta ndjejë, të çohet edhe ta ndryshojë. Nëse do ishim të gjithë gjermanë, në një ambient si Shqipëria, çfarë do ndodhte?

Mira Kazhani: O Zot, se gjithë këto vite e kam fajësuar veten që ndonjëherë jam impulsive në punë. I marr gjërat me një lloj nervozizmi. Të them të drejtën, gjithë këto vite e kam fajësuar veten. Kam thënë pse nuk jam kështu e qetë, zen, me një buzëqeshje perfekte të them diçka. Nuk e kam atë. E kam parë veten sikur e kisha problem këtë. Faleminderit shumë…!

Megi Koçiaj: Është një libër shumë i bukur i Viktor Frankl. Me siguri e ke hasur, “Në kërkim të kuptimit”. Ai është një psikiatër që ka qenë në kampet e internimit dhe ka një fjali të jashtëzakonshme që thotë “Një sjellje anormale, në një kohë anormale është normale”. Pra një jetë e jetuar me revoltë, në një vend që ka nevojë për revoltë, është norma. Nuk është kjo tjetra.

Mira Kazhani: Gjatë këtij videopodcasti, gjatë kësaj bisede, çfarë vure re tek unë? Unë jam në komfort zonë, në siguri zonë apo jam në zonën e rrezikut? Çfarë më pëlqen mua?

Megi Koçiaj: Mendimi im bazohet nga filtrat e mi dhe nga aq sa ti ke dhënë për mua. Pra unë nuk e di se çfarë ke ndjerë ti, se jam unë e intervistuara sot. Dhe jam pak xheloze për pozicionin tënd, megjithatë njëherë tjetër. Unë të shoh që je shumë rehat me gjënë që ti bën. Rehatia nuk duhet të jetë e keqe. Pra një person që ka gjetur vendin që është rehat, jo domosdoshmërisht i është dhënë vendi i rehatisë. Mund ta ketë gjetur vetë vendin që arrin të ndihet sikur unë përkas këtu. Unë mendoj që ti e ke gjetur vendin tënd. Jo këtë karrige konkretisht, por ti ke gjetur vendin tënd në këtë Shqipëri ku ti përket dhe prandaj je rehat me veten. Nuk je e shkëputur. Nuk je diku tjetër.

Mira Kazhani: Jam e vëmendshme?

Megi Koçiaj: Po patjetër. Unë e di që ndonjëherë entuziazmohem shumë dhe mund të jem e vështirë për t`u ndjekur, por nuk jam ndjerë në asnjë moment që ka pasur shkëputje.

Mira Kazhani: Gjatë rrugës kam mësuar të dëgjoj. Një nga gjërat që nuk e duroj dot, është të mbivendosesh. Në median tonë ka shumë mbivendosje. Po t`i shohësh panelet ose intervistat përplasen shumë me njëri tjetrin, ka shumë mbivendosje gjë që nuk jam dakord. Deri diku, herë pas here më shpëton dhe mua pak, por përpiqem ta kontrolloj.

Nga je ti me origjinë? Ku je lindur dhe rritur?

Megi Koçiaj: Unë kam lindur në Durrës. Shkollën e kam nisur në Tiranë dhe kur isha adoleshente jam larguar në Londër.

Mira Kazhani: Aty zbulove neuroshkencën?

Megi Koçiaj: Po aty besoj kam zbuluar dhe veten. Mendoj që gjatë viteve që kam qenë në Shqipëri jam etiketuar si person njëdimensional. Ishte kjo çështja e shkollës, dhe unë atje kam zbuluar dhe pjesët e tjera.

Mira Kazhani: Për shembull? Bëje pushime, aventura? Ke bërë çmenduri ti gjatë viteve të universitetit?

Megi Koçiaj: Besoj se çmenduritë janë relative. Pra diçka që mua më duket çmenduri, dikujt s`i duket asgjë, dikujt tjetër i duket fundit i botës. Për mendimin tim e kam nxjerrë veten shpesh nga të dyja ato zonat që folëm. Mjaftueshëm sa të ndryshoja drejtimin tim në jetë. Unë jam shumë e qartë ku po shkoj dhe fakti që këto gjërat që kanë ndodhur ma kanë ndryshuar drejtimin, kanë qenë të çmendura mjaftueshëm.

Mira Kazhani: Megi faleminderit!

Megi Koçiaj: Është kënaqësi!

Mira Kazhani: E vlerësoj që je kthyer në Shqipëri, në Tiranë! Që po jep kontribut në profesionin dhe shkollën që ke bërë atje. Është shumë i rëndësishëm shëndeti mendor. Disa vende kam dëgjuar që e kanë kthyer në prioritet kombëtar. Është pak larg për ne, kam frikë. Me keqardhje e them këtë! Ne ende kemi prioritet rrugët, pallatet, llafet sidomos, sherrnajën. Ndërkohë në fakt shëndeti mendor duhet të jetë shumë shpejt prioritet, sepse në fund të fundit njerëzit i kanë bërë të gjitha.

Megi Koçiaj: Po, por këtu duhet të mos harrojmë që nëse je në pikën e hallit, nëse je i varfër, nëse nuk ke rrugë, nëse nuk ke ushqim, nuk mund të ketë shëndet mendor, apo të mendosh për shëndet mendor. Nëse s`ke ushqim në tavolinë, nuk mund të mendosh: “Stresi tani do më iki”. Kemi nevojë që të punojmë edhe me këtë, edhe me këtë tjetrën, paralelisht. Shëndeti mendor, nuk është thjesht mendor në një tullumbace. Shëndeti është fizik dhe biopsikosocial, që i prek të gjitha bashkë. Nuk është thjesht: “Kam shëndet mendor, apo kam probleme me shëndetin mendor”. Nëse ke një problem të tillë, ke problem me shëndetin. Dhe ne themi shëndeti është i pari dhe si i pari duhet të marrë vëmendjen që i takon.

Mira Kazhani: Bravo! E rrëzove me shumë argument dhe dinjitet pyetjen time të fundit dhe një lloj paragjykimi. Faleminderit Megi! Të uroj suksese dhe të qëndrosh në Shqipëri!

Megi Koçiaj: Faleminderit!

Ky podcast u mbështet nga Credins Bank

*E drejta për ripostim ndalohet pa lejen editorit

Çdo shtrembërim i fakteve online do të ndiqet në rrugë gjyqësore